Adalet Atlası, adaletsizliklerin tırmanışa geçtiği son dönemde, farklı alanlardan 75 isimle birlikte adaletin imkânını sorguluyor.Yürümenin, temsilin, özrün, büyümenin, hatırlamanın yanı sıra hatırlatmanın ve daha birçok eylemin adalet ile ilişkisine bakıyor. Adalet deyince akla gelen mahkeme, suç ve ceza gibi başlıkların yanı sıra rap, çizgi romanlar, video oyunları, organ nakli ve kimsesizler mezarlığı gibi uzağa düşmüş olanları da merkeze alan söyleşilerde konuklar birikimlerini ve akıl karışıklıklarını paylaşıyor. Anadolu Kültür’ün aynı isimli podcast projesinin dökümünden oluşan bu kitap, pek çok yeni ve eski konu ve kavramla kesişen güncel bir atlas yaratıyor.
“Hak, yargılama anlamlarına gelen Dike aynı zamanda yol demek. Dike, Themis’in kızıdır. Dike’nin barış ve iyi yasa anlamlarına gelen iki kız kardeşi vardır. Themis’in kız kardeşiyse hatırlama ya da hafıza anlamına gelen Mnemosyne’dir. Bu tanrısal varlıkların akrabalığı bize şunu söylüyor: Hatırlamak adalettir, unutmak ise adaletsizlik.”
Nazile Kalaycı
“Edebiyatın zaten adaletsizliğin ta kendisinden geldiğini düşünürsek, kimi zaman edebiyat öyle bir şey yapar ki adaletten vazgeçer. Var olan hukuk düzeninin teklif etmiş olduğu formel, alışıldık adalet fikrine saldırır ve bunun uğruna cinayet işler, kurban verir, kendini parçalar.”
Sema Kaygusuz
“Failin hafızası meselesinde şunu düşünüyorum: Anneannem mağdurdu ama dedem ne yapmıştı acaba? Bu soruyu kolay kolay sormuyoruz ama sormalıyız çünkü 1915’le dedelerimiz üzerinden de yüzleşmemiz gerekecek.”
Fethiye Çetin
“Defineciler, ulus devletin ölmesi gerekenler olarak gördüklerinin mezarlarını kazıyor; yerin üstünde olmasını istemediğini yerin altında da istemiyorsun.”
Kübra Kurt Çalışkan
“Zaten hikâyesini anlatmak istediğimiz insanlar mağdur ve bu insanlar hikâyesiz de kalınca iki kere mağdur edilmiş oluyor. Bir sosyoloğun çok güzel bir lafı var: ‘Bilmemeyi seçmek neyi bilmemeyi seçeceğine dair asgari bir bilgi gerektirir.’”
Emin Alper
“İnsanların ortak etik değerleri geliştirmeleri, adalet fikrini ve duygusunu canlı tutan ilke ve uygulamaların kurumlarca hayata geçirilmesiyle mümkün oluyor. Gücü elinde tutanların adaletsiz edimleri ise yönetilenleri de adaletsizliği benimsemeye teşvik ediyor. Cicero’nun yüzyıllar önce tespit etmiş olduğu gibi, adalet insanları birleştiriyor, adaletsizlik ayrıştırıyor.”
Osman Kavala
(Tanıtım Yazısından)
Kitapta yer alan bölümler
Sunuş Osman Kavala
Önsöz: Adalet imkânı Hazal Özvarış
Antigone’den bugüne: Hukuk adaletin neresine denk düşer? Nazile Kalaycı, Ertuğrul Uzun
Adalet duygusu: Adil olana nasıl karar veriyoruz? Melek Göregenli, Ozan Erözden
Büyürken adalet Nilüfer Erdem, Murathan Mungan
Trans ve interseks çocuklar nasıl yok sayılıyor? Nazan Maksudyan, Koray Başar, Efruz Kaya
Adaletin cinsiyeti: Osmanlı’dan bugüne kadınlar neden boşanamıyor? Leyla Kayhan Elbirlik, Berrin Sönmez, Meriç Eyüboğlu
İnsan sonrası adalet: Hayvanları neden, nasıl yargıladık? Cansu Muratoğlu, Emre Koyuncu, Merve Şen
Hafızayla tanıklık: Heykeller neden bugün yıkılıyor? Fethiye Çetin, Adnan Çelik, Özgür Sevgi Göral
Yazarların yazmadıkları: Ahmet Hamdi Tanpınar neleri es geçti? Sema Kaygusuz, Mehmet Fatih Uslu
Temsilin adaleti: Yüzleşme endüstrisinden kaçış mümkün mü? Nora Tataryan, Umut Tümay Arslan
Seyircinin inkârı: Tanık neden susar? Emin Alper, Senem Aytaç, Cem Kaptanoğlu
Maddenin hafızası Umut Yıldırım, Hera Büyüktaşçıyan, Sera Yelözer
Hatırlatma metotları Deniz Tortum, Ceylan Özgün Özçelik, Rober Koptaş
Suç ve cezanın inşası: Bugünün sivil ölüleri kim? Özkan Agtaş, Seçkin Sertdemir, Barış Ünlü
Nazi hukukundan bugüne: Mahkeme salonlarında neler oluyor? Serdar Tekin, Ceren Akçabay, Tora Pekin
Kul hakkı: Müslüman çoğunluk adaletsizliklere neden itiraz etmiyor? Mehmet Evkuran, Hidayet Şefkatli Tuksal, Halil İbrahim Yenigün
Define hayaliyle kolektif gasp Mehmet Polatel, Kübra Kurt Çalışkan, Kasım Akbaş
Dönüşen kapatma Fatoş İrwen, Arda İbikoğlu, Yonca Güneş Yücel
Devlet suçu nasıl kanıtlanır? Başak Ertür, Tanıl Bora
Yürümenin adaleti Caroline Finkel, Feride Eralp, Aslı Özgen
Sessizliği kırmak: Bugün adaleti neden rap ile arıyoruz? Ezhel Ezhel, Mustafa Avcı
Adalet fantezisi Deniz Yonucu, Aybars Yanık
Yeraltından yeryüzüne şiddet Levent Artüz, Aslı Uludağ, Oğuz Karayemiş
Yaşam ve ölüm arasında organ nakli Aslıhan Sanal, Cüneyt Kayaalp, Özge Yücel
Devletin ölüm peyzajı: Kimsesizler mezarlığında kimler yatıyor? Aslı Zengin, Ümit Biçer, Bella Habip
İmkânsız özür Talin Suciyan, Aylin Vartanyan
Yoksulluk simülasyonları: Video oyunları sosyal adaletin geleceğine dair ne söylüyor? Barış Alp Özden, Diğdem Sezen, Tonguç İbrahim Sezen
Sosyal medya mimarisi ve ifşa Alev Özkazanç, Melis Baş, Şebnem Keniş
Adaletin yapay zekâyla geleceği: Yapay vicdanlı robotlar insanlardan daha ahlâklı olabilir mi? Ayşe Acar, Barış Erman, Neslihan Serap Şengör
Adalet Atlası’nda ne yaptık? Umut Tümay Arslan, Ozan Erözden, Ceren Akçabay, Senem Aytaç, Kasım Akbaş, Mehmet Fatih Uslu
Bugün Türkiye’de adaleti konuşmak Umut Tümay Arslan, Ozan Erözden, Ceren Akçabay, Senem Aytaç, Kasım Akbaş, Mehmet Fatih Uslu
Adalet Atlası, adaletsizliklerin tırmanışa geçtiği son dönemde, farklı alanlardan 75 isimle birlikte adaletin imkânını sorguluyor.Yürümenin, temsilin, özrün, büyümenin, hatırlamanın yanı sıra hatırlatmanın ve daha birçok eylemin adalet ile ilişkisine bakıyor. Adalet deyince akla gelen mahkeme, suç ve ceza gibi başlıkların yanı sıra rap, çizgi romanlar, video oyunları, organ nakli ve kimsesizler mezarlığı gibi uzağa düşmüş olanları da merkeze alan söyleşilerde konuklar birikimlerini ve akıl karışıklıklarını paylaşıyor. Anadolu Kültür’ün aynı isimli podcast projesinin dökümünden oluşan bu kitap, pek çok yeni ve eski konu ve kavramla kesişen güncel bir atlas yaratıyor.
“Hak, yargılama anlamlarına gelen Dike aynı zamanda yol demek. Dike, Themis’in kızıdır. Dike’nin barış ve iyi yasa anlamlarına gelen iki kız kardeşi vardır. Themis’in kız kardeşiyse hatırlama ya da hafıza anlamına gelen Mnemosyne’dir. Bu tanrısal varlıkların akrabalığı bize şunu söylüyor: Hatırlamak adalettir, unutmak ise adaletsizlik.”
Nazile Kalaycı
“Edebiyatın zaten adaletsizliğin ta kendisinden geldiğini düşünürsek, kimi zaman edebiyat öyle bir şey yapar ki adaletten vazgeçer. Var olan hukuk düzeninin teklif etmiş olduğu formel, alışıldık adalet fikrine saldırır ve bunun uğruna cinayet işler, kurban verir, kendini parçalar.”
Sema Kaygusuz
“Failin hafızası meselesinde şunu düşünüyorum: Anneannem mağdurdu ama dedem ne yapmıştı acaba? Bu soruyu kolay kolay sormuyoruz ama sormalıyız çünkü 1915’le dedelerimiz üzerinden de yüzleşmemiz gerekecek.”
Fethiye Çetin
“Defineciler, ulus devletin ölmesi gerekenler olarak gördüklerinin mezarlarını kazıyor; yerin üstünde olmasını istemediğini yerin altında da istemiyorsun.”
Kübra Kurt Çalışkan
“Zaten hikâyesini anlatmak istediğimiz insanlar mağdur ve bu insanlar hikâyesiz de kalınca iki kere mağdur edilmiş oluyor. Bir sosyoloğun çok güzel bir lafı var: ‘Bilmemeyi seçmek neyi bilmemeyi seçeceğine dair asgari bir bilgi gerektirir.’”
Emin Alper
“İnsanların ortak etik değerleri geliştirmeleri, adalet fikrini ve duygusunu canlı tutan ilke ve uygulamaların kurumlarca hayata geçirilmesiyle mümkün oluyor. Gücü elinde tutanların adaletsiz edimleri ise yönetilenleri de adaletsizliği benimsemeye teşvik ediyor. Cicero’nun yüzyıllar önce tespit etmiş olduğu gibi, adalet insanları birleştiriyor, adaletsizlik ayrıştırıyor.”
Osman Kavala
(Tanıtım Yazısından)
Kitapta yer alan bölümler
Sunuş Osman Kavala
Önsöz: Adalet imkânı Hazal Özvarış
Antigone’den bugüne: Hukuk adaletin neresine denk düşer? Nazile Kalaycı, Ertuğrul Uzun
Adalet duygusu: Adil olana nasıl karar veriyoruz? Melek Göregenli, Ozan Erözden
Büyürken adalet Nilüfer Erdem, Murathan Mungan
Trans ve interseks çocuklar nasıl yok sayılıyor? Nazan Maksudyan, Koray Başar, Efruz Kaya
Adaletin cinsiyeti: Osmanlı’dan bugüne kadınlar neden boşanamıyor? Leyla Kayhan Elbirlik, Berrin Sönmez, Meriç Eyüboğlu
İnsan sonrası adalet: Hayvanları neden, nasıl yargıladık? Cansu Muratoğlu, Emre Koyuncu, Merve Şen
Hafızayla tanıklık: Heykeller neden bugün yıkılıyor? Fethiye Çetin, Adnan Çelik, Özgür Sevgi Göral
Yazarların yazmadıkları: Ahmet Hamdi Tanpınar neleri es geçti? Sema Kaygusuz, Mehmet Fatih Uslu
Temsilin adaleti: Yüzleşme endüstrisinden kaçış mümkün mü? Nora Tataryan, Umut Tümay Arslan
Seyircinin inkârı: Tanık neden susar? Emin Alper, Senem Aytaç, Cem Kaptanoğlu
Maddenin hafızası Umut Yıldırım, Hera Büyüktaşçıyan, Sera Yelözer
Hatırlatma metotları Deniz Tortum, Ceylan Özgün Özçelik, Rober Koptaş
Suç ve cezanın inşası: Bugünün sivil ölüleri kim? Özkan Agtaş, Seçkin Sertdemir, Barış Ünlü
Nazi hukukundan bugüne: Mahkeme salonlarında neler oluyor? Serdar Tekin, Ceren Akçabay, Tora Pekin
Kul hakkı: Müslüman çoğunluk adaletsizliklere neden itiraz etmiyor? Mehmet Evkuran, Hidayet Şefkatli Tuksal, Halil İbrahim Yenigün
Define hayaliyle kolektif gasp Mehmet Polatel, Kübra Kurt Çalışkan, Kasım Akbaş
Dönüşen kapatma Fatoş İrwen, Arda İbikoğlu, Yonca Güneş Yücel
Devlet suçu nasıl kanıtlanır? Başak Ertür, Tanıl Bora
Yürümenin adaleti Caroline Finkel, Feride Eralp, Aslı Özgen
Sessizliği kırmak: Bugün adaleti neden rap ile arıyoruz? Ezhel Ezhel, Mustafa Avcı
Adalet fantezisi Deniz Yonucu, Aybars Yanık
Yeraltından yeryüzüne şiddet Levent Artüz, Aslı Uludağ, Oğuz Karayemiş
Yaşam ve ölüm arasında organ nakli Aslıhan Sanal, Cüneyt Kayaalp, Özge Yücel
Devletin ölüm peyzajı: Kimsesizler mezarlığında kimler yatıyor? Aslı Zengin, Ümit Biçer, Bella Habip
İmkânsız özür Talin Suciyan, Aylin Vartanyan
Yoksulluk simülasyonları: Video oyunları sosyal adaletin geleceğine dair ne söylüyor? Barış Alp Özden, Diğdem Sezen, Tonguç İbrahim Sezen
Sosyal medya mimarisi ve ifşa Alev Özkazanç, Melis Baş, Şebnem Keniş
Adaletin yapay zekâyla geleceği: Yapay vicdanlı robotlar insanlardan daha ahlâklı olabilir mi? Ayşe Acar, Barış Erman, Neslihan Serap Şengör
Adalet Atlası’nda ne yaptık? Umut Tümay Arslan, Ozan Erözden, Ceren Akçabay, Senem Aytaç, Kasım Akbaş, Mehmet Fatih Uslu
Bugün Türkiye’de adaleti konuşmak Umut Tümay Arslan, Ozan Erözden, Ceren Akçabay, Senem Aytaç, Kasım Akbaş, Mehmet Fatih Uslu