Hukuk Teorileri

Toplum kurallarla varolur. Hukuk, ahlak, din, görgü ve moda gibi sosyal düzen kuralları toplumsal yaşamın temel bileşenleridir. Günümüzün karmaşık toplumlarında, düzenin sağlanması, uyuşmazlıkların çözümü veya toplumsal değişimin yönlendirilmesi bakımından hukuk kurallarının önemi, diğer sosyal düzen kurallarına oranla büyük ölçüde artmıştır. Eskiden ahlak, din veya geleneklerle düzenlenen pek çok konu, artık hukuk kurallarıyla düzenleniyor. Hukuk, insan hayatının neredeyse her alanını kuşatmış durumdadır. Hukuk kurallarının kaynağı nedir? Hangi etkenlere bağlı olarak ve nasıl ortaya çıkarlar? Hukuk bilinçli bir yaratı ürünü müdür, yoksa zaten var olanın keşfi midir? Hukuk insanlığın tarihinde hep var mıydı, hep var olmaya devam edecek mi? Hukuk kurallarının gerektiğinde zor kullanılarak uygulanması neden meşru görülür? Adil olma, adalete yönelme hukukun asli bir özelliği midir? Hukuk kurallarının amacı ve işlevi nedir? Farklı hukuk teorileri bu sorulara farklı yanıtlar verir.

Yedi ana bölümden oluşan kitabın bölüm başlıkları şöyledir: * Doğal Hukuk Teorisi * Hukuksal Pozitivizm * Sosyolojik Pozitivizm * Normativist Pozitivizm * Faydacı Hukuk Teorisi * Marksist Hukuk Teorisi * Feminist Hukuk Teorisi (ARKA KAPAKTAN)

 İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
Birinci Bölüm
DOĞAL HUKUK TEORİSİ
I- TEOKRATİK DOĞAL HUKUK ANLAYIŞI
A- Sofokles
B- Cicero
C- Gazali
D- Aquino'lu Thomas
II- LAİK DOĞAL HUKUK ANLAYIŞI
A- Hugo Grotius
B- John Locke
C- Akılcı Doğal Hukuk Teorisinin Temel Tezleri

İkinci Bölüm
IMMANUEL KANT VE AHLAKIN TEMEL İLKESİ
I- TEORİK AKIL - PRATİK AKIL
II- KATEGORİK BUYRUK
A- Kişisel İradenin Özerkliği
B- Evrenselleştirme İlkesi
C- Araçsallaştırma Yasağı
D- İnsan Onuru ve Araçsallaştırma Yasağı
E- Kategorik Buyruk ve Özgürlük
III- KATEGORİK BUYRUKLAR ÇATIŞIR MI?
IV- EVRENSELLEŞTİRME İLKESİ SONUÇLARDAN TÜMÜYLE BAĞIMSIZ MIDIR?
V- AHLAKİ ÖDEVLERİN ÇATIŞMASI
Tartışma Konusu:
Ötanazi

Üçüncü Bölüm
DEĞERLER TEORİSİ
I- Nesnel Değerlerin Varlığı
II- İnsan Varlığının Kademeli Yapısı
III- Değer Yargıları Neden Kişiden Kişiye Değişir?
IV- Bir Başka Değerler Teorisi

Dördüncü Bölüm
ADALET
I- ADALET KAVRAMININ FELSEFİ ANALİZİ
II- ADALETE YÖNELMEYEN HUKUK HUKUK MUDUR?
III- ADALET TÜRLERİ
A- Denkleştirici (Düzeltici) Adalet
B- Dağıtıcı Adalet
C- Hakkaniyet
D- Sosyal Adalet
IV- ADALET DAİRESİ: KADİM BİR ORTADOĞU DÜŞÜNCESİ
Tartışma Konusu:
Adalet Türleri

Beşinci Bölüm
HUKUKSAL (İRADECİ) POZİTİVİZM
I- HUKUKA POZİTİVİST YAKLAŞIM
II- HUKUKSAL POZİTİVİZMİN ÖNCÜLERİ
A- Thomas Hobbes
B- Jeremy Bentham ve John Austin
III- HUKUKSAL POZİTİVİZME GÖRE HUKUKUN NİTELİĞİ
IV- HUKUKSAL POZİTİVİZMİN AHLAKİ VE SİYASİ SONUÇLARI
A- Pozitivizm ve Hukukun Üstünlüğü İlkesi
B- Nazizm ve Hukuksal Pozitivizm

Altıncı Bölüm
KAPSAYICI HUKUKSAL POZİTİVİZM
I- HUKUK - AHLAK İLİŞKİSİ
II- H. L. A. HART
III- RONALD DWORKİN'İN İTİRAZLARI

Yedinci Bölüm
SOSYOLOJİK POZİTİVİZM
I- HUKUKA SOSYOLOJİK YAKLAŞIM
II- İBN HALDUN
III- EMILE DURKHEIM
IV- LEON DUGUIT
V- MAX WEBER

Sekizinci Bölüm
NORMATİVİST POZİTİVİZM

Dokuzuncu Bölüm
FAYDACI HUKUK TEORİSİ
I- FAYDACI AHLAK TEORİSİ
II- FAYDACI HUKUK TEORİSİ
A- Jeremy Bentham ve Fayda İlkesi
Tartışma Konusu:
Bentham'ın Gece Nöbeti
B- John Stuart Mill ve Özgürlük İlkesi
C- Eylem Faydacılığı Kural Faydacılığı

Onuncu Bölüm
FAYDACI HUKUK TEORİSİNİN ELEŞTİRİSİ
I- FAYDACI TEORİNİN SAKINCALARI
II- KANT'IN ARAÇSALLAŞTIRMA YASAĞI VE FAYDACILIK
Tartışma Konusu:
Ahlakın En Üstün İlkesi: Mutluluğu Maksimize Etmek
III- JOHN RAWLS: ADALET TEORİSİ
A- Bilgisizlik Peçesi
B- Toplum Sözleşmesi
C- Adalet İlkeleri
D- Fark İlkesi ve Ahlaki Hak Ediş
E- Mülk Sahibi Olunabilen Demokrasi

On Birinci Bölüm
MARKSİST HUKUK TEORİSİ
I- MARKSİST DÜNYA GÖRÜŞÜ
II- MARKSİZMİN HUKUKA İLİŞKİN TESPİTLERİ
A- Hukuk Üstyapı Kurumudur
B- Hukuk Fetişizmi
C- Hukuk ve Adalet
D- Hukukun ve Devletin Göreli Özerkliği
III- KOMÜNİST TOPLUMDA HUKUK
İki Farklı Yorum
IV- ANARŞİZMİN HUKUKA BAKIŞI

On İkinci Bölüm
TARİHÇİ HUKUK OKULU

On Üçüncü Bölüm
SERBEST HUKUK AKIMI

On Dördüncü Bölüm
HUKUKİ REALİZM
I- AMERİKAN HUKUKİ REALİZMİ
II- İSKANDİNAV HUKUKİ REALİZMİ

On Beşinci Bölüm
ELEŞTİREL HUKUK ÇALIŞMALARI

On Altıncı Bölüm
FEMİNİST HUKUK TEORİSİ
I- FEMİNİST HAREKETİN TARİHSEL GELİŞİMİ
A- Liberal Feminizm
B- Radikal Feminizm
C- Tahakkümün Sonlandırılması
D- Biyolojik Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet
E- Rasyonellik - Duygusallık
F- Kadın Bedeninin Dönüştürülmesi
II- ÖZEN (BAKIM) AHLAKI VE ADALET AHLAKI
III- YENİ BİR HUKUK POLİTİKASI
Tartışma Konusu:
Kürtaj

KAYNAKLAR